Theo GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có tỷ lệ người dân ít vận động nhất thế giới. Ông nhấn mạnh: “Đánh giá này là khuyến cáo để nhìn lại chính mình và thay đổi phù hợp.” Tình trạng ít vận động dẫn đến thừa cân, béo phì, bệnh mạn tính và rối loạn cơ xương khớp, đồng thời tạo gánh nặng lên hệ thống y tế, khiến nâng cao thể lực và sức khỏe cá nhân trở thành ưu tiên cấp thiết.
Trong bối cảnh đó, y học vận động (sports medicine) nổi lên như lĩnh vực quan trọng, chuyên về phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị chấn thương liên quan vận động, đồng thời tối ưu hóa hiệu suất tập luyện. Phạm vi của y học vận động bao gồm: đánh giá thể trạng, tư vấn kỹ thuật tập luyện, lựa chọn dụng cụ phù hợp, chẩn đoán và điều trị chấn thương như bong gân, gãy xương, rách cơ, viêm gân; phục hồi chức năng giúp người bệnh lấy lại sức mạnh, linh hoạt và sức bền; nghiên cứu tác động tập luyện, dinh dưỡng và thuốc đến sức khỏe.
(Hình ảnh cơ sở vận động y học, phục hồi thể thao – ST)
Đối tượng của y học vận động đa dạng, từ vận động viên chuyên nghiệp, người tập luyện thể thao, trẻ em, người cao tuổi đến những người gặp vấn đề cơ xương khớp. Chuyên gia gồm bác sĩ thể thao, bác sĩ chỉnh hình, bác sĩ vật lý trị liệu, chuyên gia dinh dưỡng thể thao và huấn luyện viên chuyên nghiệp. Sự phối hợp này giảm chấn thương, nâng cao hiệu quả tập luyện và cải thiện chất lượng sống.
(Hình ảnh cơ sở vận động y học, phục hồi thể thao – ST)
Sự phát triển của y học vận động được thúc đẩy bởi Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vừa được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ 1/10/2025. Luật ưu tiên phát triển hạ tầng nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu trọng điểm, đào tạo nhân lực chất lượng cao, kết nối với doanh nghiệp và hỗ trợ vùng sâu, miền núi, hải đảo. Một điểm nổi bật là cơ chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, cho phép tổ chức, cá nhân tuân thủ đúng quy trình, pháp luật được miễn trách nhiệm dân sự, hành chính và hình sự nếu xảy ra thiệt hại, khuyến khích nghiên cứu mạo hiểm và đầu tư công nghệ đột phá.
Trong thực tiễn, y học vận động kết hợp công nghệ hiện đại thông qua thiết bị theo dõi sức khỏe, robot hỗ trợ phục hồi chức năng, dữ liệu cá nhân hóa và AI hỗ trợ chẩn đoán, lập phác đồ tập luyện. Điều này tối ưu hiệu quả chăm sóc sức khỏe, giảm chi phí y tế và nâng cao năng suất lao động. Luật cũng nhấn mạnh vai trò doanh nghiệp, cơ chế thu hút nhân tài trong và ngoài nước, tạo điều kiện phát triển các mô hình chăm sóc sức khỏe tích hợp.
Tóm lại, y học vận động tích hợp công nghệ là xu hướng tất yếu, kết hợp nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và thực hành dinh dưỡng, y học vận động. Nó không chỉ nâng cao thể lực, giảm chấn thương và nâng cao sức đề kháng mà còn hướng tới cộng đồng khỏe mạnh, năng động và bền vững, mở ra cơ hội cho xã hội chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe tương lai.
